Tarife Dışı Engeller

Tarife Dışı Engeller

Gümrük tarifeleri, serbest dış ticarete getirilen önemli bir kısıtlama türü olup, hükümetlerin dış ticarete müdahale için kullandıkları klasik ve geleneksel bir dış ekonomi politikası aracıdır. Dış ticaretin hızla büyüdüğü ve karmaşıklaştığı 20'nci yüzyılın ikinci yarısında tarife dışı kısıtla­malar, önemli bir yer tutmaya başlamıştır. GATT çerçevesinde gerçekleştirilen Çoktaraflı Tica­ret Görüşmeleri sonucunda, çeşitli tarihlerde gümrük tarifelerinde çok önemli indirimler sağlan­mıştır. Bundan dolayı artık gümrük tarifeleri, dış ticarete müdahale aracı olarak çok daha az kullanılan ve fazla etkin olmayan bir araç durumuna gelmiştir. Buna karşılık tarife dışı kısıtla­malar, gerek gelişmiş ve gerekse gelişme yolunda olan ülkeler açısından önem kazanmaya başlamıştır.

Uluslararası ticarette miktar kısıtlamaları dışında oldukça fazla miktarda tarife dışı kısıtlama­lar vardır. Bu kısıtlamaları ithal yönlü ve ihraç yönlü olmak üzere iki temel gruba ayırmak mümkündür, ithal yönlü tarife dışı kısıtlamalar, ithal mallarının yurt içi fiyatlarını yükselterek it­hal malları yurt içinde üreten sanayicileri korur. 

Dış Ticarette Kota Ne Demektir?

Kota miktar kısıtlaması demektir. Kota sisteminin uygulanmasının başlıca nedeni, ülkenin ihracatına oranla ithalatının çok fazla olması ( ödemeler bilançosunun dış ticaret açığı vermesi) ve ithalata ayırtedici bir kontrol uygulanarak dengenin sağlanmak istenmesidir.

 

İthalat Kotaları

Tarifeler, serbest uluslararası ticarete getirilen önemli bir kısıtlamadır. Ancak ekonomide piya­sa işleyişini aksatmaz. Tarifeler dışında miktar kısıtlamaları diğer bir deyişle kotalar, tarife dışı kısıtlamalar içinde en önemli olanıdır ve piyasa işleyişini aksatabilir. Kota, gümrük tarifesinden farklı olarak, ithalat miktar veya değeri üzerinde mutlak bir sınırlama getirir. Aslında Bhagwati'nin de belirttiği gibi kota kaldırılması ve konması daha kolay olan bir çeşit tarifedir. Araların­daki tek fark, kotanın maliyetleri dikkate almaksızın otomatik bir koruma sağlamasıdır. Güm­rük tarifeleri, ithal malı fiyatlarını arttırarak bu malların ithalatını dolaylı yoldan etkilerken, kota ülkeye girecek mal miktarını doğrudan doğruya sınırlandırır ve yerli üreticileri daha fazla korur.

İhracatın Kontrolü

Günümüz ekonomilerinde en önemli sorunlardan biri de, ihracatın arttırılmasıdır. Bununla bir­likte bazı durumlarda ihracatın kontrol edilmesi de gerekebilir. İhracatın kontrolü aşağıda iki grup altında açıklanmıştır.

• İhracat kontrolünün ithalat yapan ülkenin isteği üzerine uygulanması (Gönüllü ihracat kısıtlamaları)
• İhracat kontrolünün ihracat yapan ülkenin isteği üzerine uygulanması